Ý nghĩa màu trắng trong văn hóa Mông Cổ
Người Mông Cổ bắt đầu đón Tết cổ truyền vào thời điểm kết thúc mùa đông lạnh lẽo nhất trong năm trong ba ngày đầu tiên của tháng Giêng (giống Tết cổ truyền của Trung Quốc và Việt Nam).
Trong những ngày ấm áp đầu xuân, mọi người đều trở về, quây quần bên gia đình cùng với những bộ quần áo truyền thống và phong tục riêng biệt của họ.
Tết Cổ Truyền ở Mông Cổ được xác định theo lịch mặt trăng và giống như Tết Nguyên Đán ở Việt Nam mang ý nghĩa riêng. Tsagaan Sar được dịch từ tiếng Mông Cổ sang tiếng Việt có nghĩa là tháng trắng.
Nguồn gốc của tên gọi này có thể bắt nguồn từ màu trắng của mùa đông hay từ màu trắng của thực phẩm.
Khác biệt lớn nhất chính là màu sắc chủ đạo trong ngày Tết ở mảnh đất thảo nguyên này.
Nếu người Việt Nam và Trung Quốc coi màu đỏ là màu đẹp nhất rực rỡ nhất trong ngày tết từ bảng hiệu, trang phục và kiêng kị màu trắng trong ngày Tết thì người Mông Cổ lại coi biểu tượng của màu trắng chính là sự thuần khiết, trong sáng, đẹp đẽ nhất. Với họ, đây cũng chính là màu sắc đem lại may mắn, cát tường.
Trong 3 ngày tết, người Mông Cổ sẽ chỉ mặc trang phục dân tộc, màu trắng sẽ là màu được ưu tiên. Người Mông Cổ từ lâu đã xem màu trắng là biểu tượng của sự thuần khiết, đem lại sự may mắn. Họ thường mặc đồ trắng, mời nhau sữa trắng, tặng đồ trắng cho nhau.
Những phong tục lạ kì ngày Tết xứ thảo nguyên
Để chuẩn bị năm mới, người dân dọn dẹp nhà cửa thật sạch sẽ với nguyện ước “tiễn điều cũ đi, đón điều may tới” và trang hoàng nhà cửa theo phong tục văn hóa riêng biệt. Họ sẽ đặt 3 viên đá lạnh để Thần Ngựa đi qua nhà đêm giao thừa uống và bảo hộ cho họ.
Bên cạnh những trang phục hiện đại theo phong cách phương Tây, nhiều người dân bản địa vẫn diện những trang phục dân tộc truyền thống. Họ đến thăm anh em họ hàng, bạn bè và tụ tập nhau trên Quảng trường Sükhbaatar, các công viên, trên thảo nguyên… với nhiều trò chơi dân gian trong dịp Tết cổ truyền.
Phong tục quỳ gối uống rượu
Nghi thức uống rượu tại đây hết sức cầu kì, đặc biệt trong những ngày tết còn diễn ra hết sức phức tạp. Vào ngày mùng 1, khi tới nhà người khác, việc đầu tiên phải làm là cúi đầu trước Phật đường, sau đó hành lễ với bậc trưởng bối trong nhà.
Người trẻ trong nhà phải phải có trách nhiệm thực hiện công việc này, tiền bối khi nhận rượu cũng phải quỳ gối tỏ lòng cảm kích. Đàn ông sẽ quỳ hai gối, cúi đầu xuống thấp, cung kính đưa hai tay về phía trước.
Con gái chưa gả chồng cũng hành lễ như vậy. Phụ nữ đã xuất giá chỉ cần quỳ một gối, tay phải đưa lên để mời rượu. Tân nương mới lấy chồng trong lúc kính rượu lại cần ca hát.
Phong tục thưởng trà thời khắc giao thừa
Vào thời khắc chuyển giao giữa năm mới và năm cũ, người Mông Cổ duy trì tập tục uống trà. Chén bát sẽ được rửa sạch bằng sữa ngựa.
Chủ nhà rót ra một chén trà đầu tiên, đem ra sân trước vẩy khắp 4 hướng. Chén trà thứ hai dành cho người chủ gia đình, các chén sau đó mời những thành viên còn lại.
Phong tục cầu chúc cho gia súc
Các cao niên tại Mông Cổ chuộng mốt mặc đồ như những người chăn dê: Khoác áo lông thú, đội mũ da, tay cầm một chiếc roi, liên tiếp quất vào không trung.
Hành động này xuất phát từ suy nghĩ trừ tà, bảo vệ dân làng và đàn gia súc. Cũng dịp này nam thanh nữ tú sẽ chọn một con ngựa tốt để thể hiện tại năng và đi dạo chơi thăm thú.
